C vitamini (askorbik asit); vücutta hücrelere zarar veren serbest radikallere elektron vererek (antioksidan etki ile) onları kararlı (vücuda zarar veremez) hale getirirken kendisi dehidroaskorbata dönüşür. Bu yönüyle güçlü anti oksidan (hücreleri oksitleyen maddeleri etkisiz hale getiren) etki gösterir.
Vit-C; kollajen ve L-Karnitinbiyosentezi, kolesterol metabolizması, sitokrom P-450 aktivitesi ve nörotransmitter sentezini de içeren birçok biyolojik fonksiyonda anahtar rol oynamaktadır. Vit-C akut eksikliğinde tüm vücudu destekleyen bağ dokuda hasar ve damarlarda frajilite yani damar esnekliğinde azalma ortaya çıkar. Bunlarda bir çok hastalığın oluşmasında ve ilerlemesinde etkendir. AslındaVit C düşündüğümüzden çok öte öneme sahiptir.
Vit-C, immün sistemin effektif fonksiyon gösterebilmesi için de çok önemlidir. Dahası, metabolik solunum sonucu ortaya çıkan ve potansiyel zararlı Serbest Radikallerin etkisizleştirilmesinde etkili “SUDA ÇÖZÜNEN” temel antioksidandır. Vit-Cnin normal plazma konsantrasyonu yaklaşık 0.6-2.0 mg/dLdir.
Günlük kullanımda normal dozlarda antioksidan etki gösteren vitC ,yüksek dozlarda vücuda verildiğinde pro-oksidan etki ile sitotoksik (hücrenin çalışmasını durduran veya hücreyi öldüren) ajan haline dönüşmektedir.YÜKSEK DOZ C-Vitamini;Enflamasyon(iltihap) ve artmış hücre proliferasyonuna ilişkin prostoglandinleri (Araşidonik Asit türevlerin) inhibe eder. (baskılar)
Vit-C ve oluşturduğu radikaller, transkripsiyon faktörü olanNfK-B nin aktivasyonunu arttırarak hücre büyümesini engellerler.(bozulmuş hasarlı hücrelerde)
Askorbik Asit (vit c); normal kan plazma seviyelerinde Antioksidan etki gösterirken, 1 mM dan daha yüksek konsantrasyonda PRO-OKSİDAN olarak etkildir. Pro-oksidan dozdaki vit C, HiDROJENPEROKSiT ( H2O2 ) için bir PREKÜRSÖR (öncü) MADDE dir. Farmakolojik C vitamininin pro-oksidan(hasarlı bozulmuş hücrelerin yokedilmesi) dozuna ulaşabilmesi için sadece damar yoluyla iNTRAVENÖZ UYGULAMA gerekir.
Hücre içine giren Vit C, H2O2 yi artırarak yani oksidatif strese neden olarak ve hücre içi glutatyonu azaltarak sitotoksik yani hasarlı hücreyi öldüren etkiye neden olur. Yüksek dozVitC,oluşan serbest radikallerin etkisi ile (glukoz metabolizması baskılanarak) sadece glukoz üzerinden enerji elde eden kanser hücresinin enerji krizine girmesine ve tahrip olmasına neden olur.Yüksek dozlarda kanser hücresini öldüren Vit C nin orta ileri dozlarda kanser hücresinin yayılımını yavaşlattığı gösterilmiştir.
Vit C ninpro-oksidan (hasarlı hücreleri tahrip eden öldüren..) etkisinin yanında ,fenton reaksiyonları ile de kanser hücresi üzerinde toksik etki gösterdiği saptanmıştır. Damardan verilen yüksek doz Vit C, hücre içinde H2O2 oluşturur,fenton reaksiyonları ile Demir (Fe) ile H2O2 reaksiyona girerek hidroksil radikali (OH-) oluştururlar.Hidroksilradikalleride kanser hücrelerinin DNA sı ve zarına hasar veririler.Vit C dozu arttıkça kanser hücrelerinde demirin arttığı normal sağlıklı hücrelerde ise sabit kaldığı tesbit edilmiştir.
Damardan (i.v) uygulanan Vit C; 0,1-10 gr dozlar antioksidan,10-30 gr dozlar pro-oksidan, 30 gr üzeri dozlar (kg başına 1-1,5 gr dozlar) oksidan dozlardır.
Damardan vit C Serum içerisinde (SF veya RL) verilmektedir.Tedavinin devamında renal elektrolitler (magnesyum,potasyum gibi..) takip edilmelidir.Yüksek dozlarda Vit C uygulamalarında magnezyum eksikliği olabileceğinden serum içine magnezyumda eklenmelidir.Haftada 2-4 defa vit C uygulaması yapılabilir.Yüksek doz C vitamini uygulamalarında glukoz 6 fosfat dehidrogenaz enzim seviyelerine hekim kontrolünde bakılmalıdır.Hamileliğin ilk 3 ayında ve böbrek yetmezliği olanlarda yüksek doz C vitamini uygulanmamalıdır.Çocuklarda doza dikkat edilmelidir.
Normalde insan vücudunun günlük C vit ihtiyacı 200 mg civarında olup kan ve dokular C vitaminine doyurulmalıdır.Günlük ihtiyaç dozu yüksek değildir ancak C vitamininin vücut sıvılarındaki az konsantrasyon değişiklikleri dahi kişiyi etkileyebilir.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında semptomatik tedaviye göre (ağrı kesici,ateşdüşürücü,öksürük azaltıcı..) vit C uygulaması yüzde 85 oranla daha hızlı iyileşme sağlar. Pnomoni (zatürre) be bronşit gibi alt solunum yolu hastalıklarında daC vit ile daha hızlı iyileşme kaydedilmiştir.
Vit C oral yoldan (ağızdan) fazla miktarda alınırsa mide barsak sisteminde bir takım rahatsızlıklara neden olur.(karın ağrısı ,kramp,ishal..)
Damardan yüksek doz alımlarda böbrek fonksiyonları ve özellikle böbrek taşı hikayesi varsa dikkatli olunmalıdır.
Yüksek dozda damardan verilen C vitamini oksidasyon reaksiyonu ile H2O2 oluşumunu sağlar.Bu reaksiyon demir ve bakır gibi iki değerlikli katyonlar ile güçlendirilebilir.Ortamda oluşan H2O2 , kanser hücresine zarar vermektedir.(sağlıklı hücrelerin antioksidan sistemlerinden dolayı H2O2 sağlıklı hücrelere zarar veremez.) Yine yüksek doz damardan C vit alımının vücutta kollagen sentezini artırdığı bununda bağ dokuda stabiliteyi artırarak metastazı (kanserin yayılmasını) azalttığı bilinmektedir.
Sağlıklı gönüllülerde yapılan çalışmada ağızdan günlük 4 saat ara ile 3 gr C vit alındığında kan seviyesinin 0,22 Mm olup bu seviye kanser hücreleri üzerinde etkili olmayıp, damardan 50 gr C Vit verildiğinde ise kan seviyeleri 13,4 Mm (60 kat daha fazla..) doza ulaşır ve kanser hücreleri üzerinde hasar verici etkiye ulaşır.
Nobel ödüllü Dr.Linus PAULİNG ve Dr.Evan CAMERON un yaptığı ilk çalışmada yüksek doz C vit uygulaması ile ileri evre kanser hastalarında sağ kalım oranlarının arttığı gösterilmiştir.
Damardan yüksek doz C vit uygulanacak hastalarda G6PDH eksikliği olanlarda dikkatli olunmalıdır.Ancak bu enzim eksikliğinde 1,5 gr/kg dozlarda dahi hemoliz (kan hücreleri yıkımı) olmadığı gösterilmiştir.
ÖZET: Damardan C vit uygulamalarında 1 Mm üzerindeki konsantrasyonlarda (farmakolojik doz) prooksidan (kanser hücrelerine zarar veren) etki ortaya çıkar.Buda kanser kanser hücreleri üzerinde öldürücü etkiye neden olur.Farmakolojik doza ulaşmak için en az 10 gr damardan C vit verilmektedir.Farmakolojik doza çıkıldığında kanserli dokularda H2O2 (hidrojenperoksit) oluşur.H2O2 nin oksidan etkisi ile kanser hücresi okside edilir.Normal sağlıklı hücrelerde bulunan katalaz enzimi ile H202 , SU ve Oksijene dönüştürülür.Kanserli hücrelerde katalaz enzimi yoktur.Sonuç olarak sağlıklı hücreler vit C nin prooksidan etkisinden zarar görmezler.
Yine kanserli hücrelerde normal hücrelere göre demir daha fazla bulunur.Demir ile H2O2 reaksiyona girerek (fenton reaksiyonu) OH-(hidroksil radikali) açığa çıkar ve radikallerde kanserli hücreleri tahrip ederler.
Yüksek doz C vit uygulaması, kemoterapi ve radyoterapi ile de beraber uygulanabilir. Biribirlerinin etkilerini artırırlar. Yüksek doz Vit C; kanser hücreleri üzerine sitotoksik (hücrenin fonksiyonunu yavaşlatan, hücreyi güldüren) etki gösterir.