Sülüklerin salgısında şu ana kadar tesbit edilmiş 106 çeşit biyoaktif madde bulunmaktadır.
Bu biyoaktif maddelerin bazılarına baktığımızda;
Kanın damar içerisinde pıhtılaşmasını engelleyici (antiagregan)
Oluşmuş pıhtıyı eritici (fibrinolitik)
Tansiyon dengeleyici (antihipertansif)
Ağrı kesici (analjezik, antiromatizmal)
Kas gevşetici (miyorelaksan)
Mikrop öldürücü (Antibakteriyel, antimikrobiyal, antiseptik)
Bağışıklık sistemi düzenleyici (immünmodülatör)
Stres giderici (anksiyolitik) gibi etkiler oluşturduğunu görmekteyiz.
Özellikle son yıllarda tesbit edilen “Nörotrofik” etkiyle sinir hücreleri ve liflerinin tamir edilmesini hızlandırır. Genel refleksi düzenler, sinir hücrelerinin yenilenmesini hızlandırıcı etki çok önemlidir.
İltihaplı yaraların tedavi sürecini hızlandırır, Damarlardaki kan dolaşımını düzenler, Yağların eritilmesini sağlar, Tıbbi Sülüğün güçlü antioksidan etkisinden dolayı Koruyucu olarak (Preventif) Tıpta da kullanılmaktadır.
Bu biyoaktif maddelerden bazılarını sıralarsak;
Hirudin
Kan pıhtılaşmasını önler ( trombine bağlanır ) Özellikle kanın pıhtılaşmasını sağlayan maddeleri inhibe ederek pıhtılaşmayı engeller. Sülük, doymadan bu salgıyı kesmez. Sülüklerin vücuttan kendilerinin ayrılmasını beklemeden müdahaleyle ayırmak, bu yüzden fazladan kanamalara sebep olabilir. Bu bileşik tıpta da kardiyolojik ve hematolojik hastalıkların tedavisinde sıkça kullanılır.
Hyaluronidaz
Hyalüronik asid konnektif dokunun hücreler arasında bulunan bir polisakkarittir. Hyalüronidaz; hyalüronik asidin endoglukoronidik bağlantılarının hidrolizi yoluyla konnektif dokunun geçirgenliğini modifiye eden bir maddedir. Dokunun akışkanlığını azaltır ve enjekte edilen sıvının dağılımını ve emilim hızını arttırır. Benzer olarak sülük salgısındaki hyalüronidaz, sülüğün salgılarının yayılım hızını arttırır.Sonuç olarak interstisyel (dokulararası) sıvının geçirgenşiğini ve viskozitesini artırır.
Apiraz
Apiraz (adenozin5-difosfat difosfohidrolaz), ADP ile indüklenen platelet agregasyonunun nonspesifik inhibitörüdür.Yani vücutta trombosit agregasyonunu inhibe eder.
Kollajenaz
Kolajen peptid bağlarını parçalarlar.
Proteazlar
Protein bağlarını parçalar. Yara, yanıklarda hasarlı alanları parçalayarak temizler.
Lipolitik enzimler
Lipidlerin dağılımı; trigliseritlerin hidrolizini içerir.
Destabilaz
Destabilaz, glikozidaz aktivitesini etkiler. Destabilaz lizozimi, pıhtı çözünmesini sağlayan enzimatik ve non-enzimatik antibakteriyel etkiye sahip bir omurgasız lizozimdir. Bu fenomen Hirudo medicinalis üzerinde de gösterilmiştir.Özetle Fibrini (trombolitik etkiler) eritir.
Bidellines
Anti-enflamatuar etkili olup ,tripsin, plazmin, acrosini inhibe eder.
Eglines
Eglinler (elastaz-katepsin G sülük inhibitörleri), non-katyonik maddeler üzerine etki eden kimotripsin ve subtilisin benzeri serin proteinaza karşı güçlü inhibitör aktivitesi olan ve Hirudo medicinalis içinde bulunan küçük proteinlerdir.Anti-enflamatuar alfa-kimotripsin, kimaz, substilisin, elastaz, katepsin G aktivitesini inhibe eder.
Kalin
Kalin kollajen üzerine hızla etki eden ve kollajen tarafından indüklenen platelet (trombosit) agregasyonunu baskılayan etkiye sahiptir. Kan pıhtılaşmasını kollajen ve Van Willebrand faktörüne bağlanarak inhibe eder. (engeller)
Triptaz inhibitörü
Konak mast hücrelerinin proteolitik enzimlerini inhibe eder.
Asetilkolin, Karboksi Peptidaz A İnhibitörü
Vazodilatör (damarları gevşeten ve elastikiyetini artıran) etki ile kanlanmayı artırır.
Karboksipeptidaz A inhibitörleri
Kan akışını artırırlar.
Faktör Xa önleyicisi
Kompleksler oluşturarak pıhtılaşma faktörü Xa aktivitesini inhibe eder.
Bu biyoaktif maddeler her şeyden önce kanın viskozitesini azaltmak için birlikte çalışırlar. Kanın kıvamını inceltir ve kan akışını daha iyi hale getirirler. Kanın koyu kıvamlı olması, onu hem pıhtı formuna gelmeye, hem de bireyin tansiyonunu yükseltmesine eğilimli bir durum oluşturur. Oluşan pıhtı parçacıkları vücudun çeşitli bölgelerine giderek damarları tıkayabilir.( Emboli ) Bu da sonrasında kalp spazmlarına ve kalp krizlerine sebep olabilir. Kanın bu koyu kıvamlı hali özellikle parmak ve parmak uçları için de risk teşkil eder. Vücudun merkezden uzak uzuvları olduğu için bu noktalara yeteri kadar temiz kan ve besin taşınamayabilir. Bu nedenle sülük salgısındaki antikoagülatif (pıhtılaşmayı engelleyen) bileşikler, kanı daha ince kıvamlı hale getirdiğinden dolayı hayati önem taşımaktadır. Ayrıca, hirudin, segmental refleks mekanizmasını da uyardığından, kardiyovasküler hastalıkların tedavisine de katkıda bulunur.
Bu biyokaktif maddeler sayesinde vücudumuzda aşağıdaki etkileri oluşturur
- Kan pıhtılaşması azalır.
- Trombolitik (pıhtı yıkımı) etki oluşur.
- Doku ve organlara giden kan akımının artar.
- Antihipertansif etki ( normotansif ) ortaya çıkar.
- Toksinlerin ve kan pıhtılarının kan ve lenf sisteminden drenajı sağlanır.
- Nöromüsküler sistemin uyarılması sağlanır.
- Damar geçirgenliği restorasyonu sağlanır.
- Bakteriyostatik etki (mikroorganizmaların çoğalmasını durdurma ve ölmelerini sağlama) oluşur.
- İmmün Sistemi Uyarıcı etki ( bağışıklığı güçlendirici ) ortaya çıkar.
- Akupunktur noktalarına uygulayarak organ fizyolojisinin dengelenmesine yardımcı olur.
- Ve en önemli etkilerinden birisi halen mevcut tıbbi tedavilerle başarılamayan uç organlarda mikrosikülasyonu arttırarak iskemiyi önleme.( gangreni önleme )
- Son yıllarda yapılan çalışmalarda hasara uğramış sinirlerin ve sinir kılıflarının onarımında etkili olduğu bilinmektedir.